Mở rộng quyền tiếp cận

Từ ngày 1/10/2025, phụ nữ không có quan hệ hôn nhân hợp pháp nhưng có nguyện vọng làm mẹ sẽ được phép thực hiện các kỹ thuật hỗ trợ sinh sản, trong đó có thụ tinh trong ống nghiệm, mà không cần chỉ định y tế của bác sĩ chuyên khoa như quy định trước đây.

Nội dung này được quy định tại Nghị định số 207/2025/NĐ-CP ngày 15/7/2025 của Chính phủ về sinh con bằng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và điều kiện mang thai hộ vì mục đích nhân đạo.

Đây được xem là bước tiến quan trọng, mở rộng quyền tiếp cận kỹ thuật y học hiện đại cho phụ nữ độc thân, đồng thời phản ánh sự thay đổi trong cách tiếp cận chính sách đối với quyền sinh sản của công dân trong bối cảnh xã hội ngày càng đa dạng về mô hình gia đình và nhu cầu cá nhân.

Theo đó, việc thực hiện kỹ thuật hỗ trợ sinh sản và mang thai hộ vì mục đích nhân đạo phải tuân thủ nghiêm ngặt các nguyên tắc nhằm bảo đảm an toàn, tính hợp pháp và quyền lợi của các bên liên quan.

Kỹ thuật hỗ trợ sinh sản chỉ được áp dụng đối với các cặp vợ chồng vô sinh, có chỉ định y tế rõ ràng hoặc phụ nữ không có quan hệ hôn nhân hợp pháp nhưng có nguyện vọng làm mẹ.

Việc hiến tinh trùng, noãn, phôi trong kỹ thuật hỗ trợ sinh sản chỉ được thực hiện tại các cơ sở y tế được cấp phép lưu giữ tinh trùng, noãn và phôi.

Tinh trùng, noãn, phôi đã hiến chỉ được sử dụng cho một phụ nữ hoặc một cặp vợ chồng trong mục đích sinh con, không được dùng cho nhiều người khác nhau.

Quy trình hiến và nhận tinh trùng hoặc phôi được tiến hành trên nguyên tắc vô danh, tức là không tiết lộ danh tính giữa người hiến và người nhận, nhằm đảm bảo quyền riêng tư và sự an toàn thông tin của các bên tham gia.

Nghị định 207/2025/NĐ-CP cũng quy định rõ các điều kiện đối với cơ sở y tế được phép thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo. Cụ thể:

Cơ sở khám bệnh, chữa bệnh phải là cơ sở đã được cấp giấy phép thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm, có ít nhất 2 năm kinh nghiệm thực hiện kỹ thuật thụ tinh trong ống nghiệm, trong đó 2 năm gần nhất tính đến thời điểm nộp hồ sơ phải thực hiện được tối thiểu là 500 chu kỳ thụ tinh trong ống nghiệm mỗi năm.

Đồng thời, có người tư vấn về y tế là bác sĩ chuyên khoa phụ sản, người tư vấn về tâm lý có trình độ đại học chuyên khoa tâm lý trở lên hoặc bác sĩ có chứng chỉ đào tạo về lĩnh vực tâm lý, người tư vấn về pháp lý có trình độ cử nhân luật trở lên. Người tư vấn về y tế phải là nhân sự của cơ sở khám bệnh, chữa bệnh.

Thẩm quyền quyết định cho phép cơ sở y tế thực hiện kỹ thuật mang thai hộ vì mục đích nhân đạo thuộc về Bộ trưởng Bộ Y tế, Bộ trưởng Bộ Quốc phòng hoặc Bộ trưởng Bộ Công an đối với cơ sở y tế thuộc phạm vi quản lý.

Hồ sơ và quy trình mang thai hộ

Cặp vợ chồng vô sinh có nhu cầu nhờ mang thai hộ vì mục đích nhân đạo phải nộp hồ sơ tại cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đã được cấp phép thực hiện kỹ thuật này theo quy định tại Nghị định số 207/2025/NĐ-CP.

Hồ sơ gồm: đơn đề nghị thực hiện mang thai hộ theo mẫu quy định; bản xác nhận của UBND cấp xã nơi thường trú của bên mang thai hộ hoặc bên nhờ mang thai hộ; giấy tờ chứng minh mối quan hệ thân thích giữa hai bên nếu không có xác nhận của chính quyền; giấy tờ chứng minh người mang thai hộ đã từng sinh con; bản thỏa thuận về việc mang thai hộ được lập đúng theo quy định của Luật Hôn nhân và Gia đình, có công chứng, chứng thực hợp lệ.

Sau khi nhận đủ hồ sơ theo quy định tại khoản 1 Điều này, cơ sở phải khám sức khỏe cho người mang thai hộ, cặp vợ chồng nhờ mang thai hộ; xác nhận về việc người vợ bên nhờ mang thai hộ không thể mang thai và sinh con ngay cả khi áp dụng kỹ thuật hỗ trợ sinh sản; xác nhận khả năng mang thai hộ của người phụ nữ mang thai hộ.

Nếu đủ điều kiện, cơ sở y tế có trách nhiệm tư vấn đầy đủ về y tế, tâm lý và pháp lý cho các bên trước khi thực hiện kỹ thuật.

Trường hợp không đáp ứng điều kiện, trong thời hạn 10 ngày làm việc kể từ ngày nhận hồ sơ, cơ sở phải có văn bản trả lời và nêu rõ lý do từ chối thực hiện.