Hỏi:Hai vợ chồng tôi đã ly hôn được 2 năm, con gái tôi 4 tuổi. Giờ tôi muốn làm lại giấy khai sinh cho con để đổi sang họ mẹ có được không? Thủ tục như thế nào?

Trả lời:

Khoản 1, Điều 36, Nghị định 158/2005/NĐ-CP ngày 27/12/2005 của Chính phủ về đăng ký và quản lý hộ tịch quy định về phạm vi thay đổi, cải chính hộ tịch, xác định lại dân tộc, xác định lại giới tính, bổ sung hộ tịch, điều chỉnh hộ tịch như sau:"Thay đổi họ, tên, chữ đệm đã được đăng ký đúng trong Sổ đăng ký khai sinh và bản chính giấy khai sinh nhưng cá nhân có yêu cầu thay đổi khi có lý do chính đáng theo quy định của Bộ luật Dân sự".

Khoản 1, Điều 27 Bộ luật Dân sự quy định: “Cá nhân có quyền yêu cầu cơ quan nhà nước có thẩm quyền công nhận việc thay đổi họ, tên trong các trường hợp sau đây: Theo yêu cầu của người có họ, tên mà việc sử dụng họ, tên đó gây nhầm lẫn, ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, đến danh dự, quyền, lợi ích hợp pháp của người đó; Theo yêu cầu của cha nuôi, mẹ nuôi về việc thay đổi họ, tên cho con nuôi hoặc khi người con nuôi thôi không làm con nuôi và người này hoặc cha đẻ, mẹ đẻ yêu cầu lấy lại họ, tên mà cha đẻ, mẹ đẻ đã đặt; Theo yêu cầu của cha đẻ, mẹ đẻ hoặc người con khi xác định cha, mẹ cho con; Thay đổi họ cho con từ họ của cha sang họ của mẹ hoặc ngược lại; Thay đổi họ, tên của người bị lưu lạc đã tìm ra nguồn gốc huyết thống của mình; Thay đổi họ, tên của người được xác định lại giới tính; Các trường hợp khác do pháp luật về hộ tịch quy định.

Căn cứ vào các quy định trên thì việc thay đổi họ cho con phải có lý do chính đáng, phải xuất phát từ quyền và lợi ích hợp pháp của con chị và việc thay đổi họ không được gây ảnh hưởng đến tình cảm gia đình, đến danh dự, nhân phẩm, tinh thần của người khác.

Nếu việc yêu cầu thay đổi từ họ cho con của chị với mục đích là cản trở quyền và nghĩa vụ người cha trong việc cấp dưỡng, thăm nom, chăm sóc, bảo vệ quyền lợi hợp pháp của con chị, chia rẽ tình cảm của con với cha thì việc yêu cầu đó được coi là không có lý do chính đáng và không được cơ quan Nhà nước có thẩm quyền chấp thuận.

Hiện nay, con của chị chưa thành niên, do vậy cả cha và mẹ sẽ là người đại diện theo pháp luật của con, có quyền và nghĩa vụ ngang nhau đối với các con của mình (theo quy định tại Bộ Luật Dân sự; Luật Hôn nhân và Gia đình) .

Đồng thời, theo quy định tại Mục 10, Điều 1, Nghị định số 06/2012/NĐ-CP ngày 02/2/2012 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung một số điều của các Nghị định về Hộ tịch, hôn nhân và gia đình và chứng thực thì “việc thay đổi, cải chính hộ tịch, xác định lại dân tộc, xác định lại giới tính, bổ sung hộ tịch cho người chưa thành niên hoặc người mất năng lực hành vi dân sự được thực hiện theo yêu cầu của cha, mẹ hoặc người giám hộ”.

Mặc dù quan hệ hôn nhân giữa vợ chồng chị đã chấm dứt, chồng chị là người không trực tiếp nuôi con sau ly hôn, nhưng quyền và nghĩa vụ của chồng chị đối với con của chị không thay đổi và được pháp luật thừa nhận.Vì vậy, trường hợp yêu cầu thay đổi họ cho con của bạn từ họ cha sang họ mẹ phải được sự thỏa thuận, đồng ý của cả cha và mẹ.