Lê Hoàn đánh quân Tống

Lê Hoàn tài đức vẹn toàn
Tinh thông quân sự, vững vàng binh nhung
Là quan Thập đạo tướng quân
Đánh nam dẹp bắc vang lừng chiến công
Tống triều hung bạo, cuồng ngông
Mưu toan xâm chiếm núi sông Hồng Bàng
Nhằm khi vận nước gian nan
Vua Đinh mới mất, con còn thơ ngây
Dã tâm quân Tống phơi bày
Giả danh đến cứu, ra tay bạo tàn
Cho đây cơ hội ngàn vàng
Hai đường thủy bộ sẵn sàng xuất quân
Tống triều trịch thượng, mỵ dân
Hung hăng đe dọa, rần rần tiến binh.

Lê Hoàn đã được triều trung
Tôn lên ngai vị cửu trùng ngôi cao
Nhà vua vội khoác chiến bào
Thân chinh ra trận, kịp thời điều binh
Vua tôi trên dưới đồng tình
Quyết tâm ngăn chặn Tống binh hung tàn
Xây dựng phòng tuyến vững vàng
Đường sông, đường bộ dọc ngang bố phòng
Chiến lũy Bình Lỗ oai hùng
Hàng ngàn cọc nhọn Bạch Đằng lừng vang
Có Phạm Cự Lượng giỏi giang
Có Trần Công Tích, Lữ Lang cực tài…
Trong ngoài thế trận sẵn bày
Phục binh, đánh chặn, bao vây liên hồi.

Tống quân bị đánh tơi bời
Hao binh tổn tướng, rụng rời, khiếp kinh
Thủy bộ không thể hợp binh
Nơi nơi bị đánh, tiêu tan mộng cuồng
Hầu Nhân Bảo với Lưu Trừng
Đội hình cô lập, bí đường tiến lui
Binh tình thế trận rối bời
Tinh thần tướng sĩ rã rời, hoang mang
Kéo quân về Bạch Đằng giang
Lọt vào trận địa Lê Hoàn phục binh8

Quân ta lớp lớp vây quanh
Bốn bề vun vút cung tên bắn vào
Quân thù kinh hãi kêu gào
Hàng trăm thuyền giặc va vào cọc lim
Triều lui, cọc nhọn nhô lên
Đâm thuyền thủng đáy, thuyền chìm đáy sông
Giữa dòng sông nước mênh mông
Bạch Đằng cuộn sóng vùi chôn quân thù
Trong vòng tên đạn mịt mù
Nước sông hòa máu quân thù đỏ loang
Tên Hầu Nhân Bảo kinh hoàng
Vùi thây giữa lớp sóng tràn triều dâng.
Quách Quân Biện, Triệu Phụng Huân
Bị ta bắt sống sợ run, cúi gằm
Tống quân lớp chết lớp hàng
Tàn binh địch chạy cuống cuồng, khiếp kinh
Chui rừng lủi núi ngày đêm
Hãi hùng trốn chạy tháo thân về Tàu.

Trải qua thử thách gian lao
Đại Cồ Việt lại vang câu khải hoàn
Lê Hoàn kế sách vẹn toàn
Dựng xây cơ nghiệp Hồng Bàng thịnh hưng
Chiến công đánh Tống lẫy lừng
Muôn đời ghi tạc, sử hồng sáng soi.

Nhà báo LÊ VĂN THƠM

*Chú thích:

1/ Cuối năm 979, Vua Đinh Tiên Hoàng và Thái tử Đinh Liễn bị ám sát. Con trai út là Đinh Toàn mới 6 tuổi được đưa lên kế vị ngai vàng.

2/ Tháng 6 năm Canh Thìn 980, tướng cai quản Ung Châu của nhà Tống là Hầu Nhân Bảo tâu với Vua Tống Thái Tông: “An Nam quân vương cùng với con là Liễn bị giết. Nước ấy sắp mất. Có thể nhân lúc này đem một cánh quân sang đánh lấy. Nếu bỏ lúc này không mưu tính, sợ lỡ cơ hội”. Tiếp đó, Hữu Tráng là quan cai quản lộ Quảng Nam Tây (thuộc vùng Quảng Đông và Quảng Tây ngày nay) đã báo cáo tình hình Đại Cồ Việt với Vua Tống Thái Tông: “Ở Giao Châu thì vua cuối họ Đinh là Đinh Toàn còn nhỏ dại, bị giặc hãm hại, nước loạn mãi chưa yên, dân không biết dựa vào ai làm chủ. Ta nên kíp sai quân sang, nói là đến cứu…”.

3/ Mùa đông năm 980, Vua Tống Thái Tông gửi thư đe dọa Đại Cồ Việt. Trong thư có đoạn: “Hiện nay ta đã sửa sang binh xa và bộ tốt, hiệu lệnh chiêng trống rất nghiêm minh; nếu vâng theo giáo hóa thì được tha; nếu chống lại mệnh lệnh thì sẽ bị trị tội”.

4/ Trước tình hình giặc Tống chuẩn bị tràn sang cướp nước ta, tháng 7 năm Canh Thìn 980, Thái hậu Dương Vân Nga (mẹ Vua Đinh Toàn) và triều thần đã suy tôn Lê Hoàn lên làm vua để chỉ huy cuộc kháng chiến chống quân Tống xâm lược. Lê Hoàn lên ngôi lấy hiệu là Đại Hành Hoàng đế, thường gọi là Vua Lê Đại Hành.

5/ Vua Lê Đại Hành thân chinh dẫn đại quân từ kinh thành Hoa Lư theo đường thủy, ngược sông Đáy, sông Nhuệ, sông Hồng, tiến lên vùng địa đầu đông bắc của Tổ quốc, chỉ huy bố trí lực lượng phòng thủ và đã xây dựng Chiến lũy Bình Lỗ rất kiên cố. (Bình Lỗ ở khu vực cửa sông Kinh Thầy giao nước với sông Lục Đầu). Sau đó, Lê Hoàn cho đóng hàng ngàn cọc nhọn trên sông Bạch Đằng, dựa vào thủy triều lên xuống, tổ chức mai phục, đánh thắng vang dội tại sông Bạch Đằng ngày 28-4-981.

6/ Phạm Cự Lượng, Lữ Lang, Trần Công Tích… là những tướng tài dưới trướng Lê Đại Hành. Phạm Cự Lượng được giao giữ chức Thái úy; Lữ Lang chỉ huy đạo quân Uy Dũng từ Hoa Lư lên giữ phòng tuyến bờ Bắc sông Lục Đầu (thuộc địa phận tỉnh Thái Bình ngày nay); Trần Công Tích tổ chức lực lượng phòng thủ ở Nghĩa Đô, gần thành Đại La (Hà Nội ngày nay)…

7/ Tháng 7 năm Canh Thìn 980, nhà Tống động binh, cử Hầu Nhân Bảo làm tổng chỉ huy, Tôn Toàn Hưng làm phó cùng với các tướng Lưu Trừng, Trần Khâm Tộ, Quách Quân Biện, Triệu Phụng Huân, Vương Soạn… ráo riết chuẩn bị xâm lược Đại Cồ Việt. Lưu Trừng được giao chỉ huy thủy quân. Đầu năm 981, quân Tống ào ạt tiến vào nước ta.

8/ Các cánh quân đường bộ và đường thủy của giặc Tống bị ta chặn đánh ở nhiều nơi, không hợp binh được.

9/ Đạo quân của Hầu Nhân Bảo bị trúng kế, lọt vào trận địa mai phục của ta trên sông Bạch Đằng, bị tiêu diệt quá nửa. Hầu Nhân Bảo bị chết trong đám loạn quân. Mất chủ tướng, quân Tống tháo chạy tan tác. Tướng giặc là Triệu Phụng Huân bị bắt tại trận. Trận đánh trên sông Bạch Đằng ngày 28-4-981 là một trận thủy chiến đặc biệt mưu trí, sáng tạo của thủy quân Việt Nam thời kỳ Lê Hoàn đánh giặc Tống. Hiệu quả của trận Bạch Đằng lần thứ hai này cũng giống như trận Bạch Đằng lần thứ nhất ngày 31-12-938 (thời kỳ Ngô Quyền chống quân Nam Hán) và trận Bạch Đằng lần thứ ba ngày 9-4-1288 (thời kỳ Nhà Trần chống quân Nguyên).

10/ Nhận được tin đạo quân của Hầu Nhân Bảo thảm bại và Hầu Nhân Bảo đã tử trận, các đạo quân của Lưu Trừng, Tôn Toàn Hưng, Quách Quân Biện… hoảng hốt, bỏ chạy cuống cuồng, chui rừng cắt núi tìm đường chạy về nước. Quân ta truy kích đến Vũ Nhai thì bắt được Quách Quân Biện.

11/ Sau khi đánh quân Tống thắng lợi, Lê Hoàn thực hiện đường lối ngoại giao hòa hiếu, chấp nhận triều cống cho Nhà Tống 2 năm 1 lần, chăm lo củng cố quốc phòng, xây dựng đất nước.

12/ Cuộc chiến tranh giữa Nhà Tống thời Tống Thái Tông và Đại Cồ Việt thời Lê Đại Hành diễn ra từ tháng 1 đến tháng 4 năm 981 trên lãnh thổ Đại Cồ Việt. Kết quả, Đại Cồ Việt đã chiến thắng. Sau thất bại, Nhà Tống đành chịu xuống nước, đến năm 986 đã chính thức ban sắc phong cho Lê Hoàn, công nhận Lê Hoàn là người cai trị Đại Cồ Việt.